ANYŻ

Badian właściwy, anyż gwiazdkowy, anyż gwiaździsty (Illicium verum Hook. f.) – gatunek rośliny zaliczany do obejmującej trzy rodzaje rodzinycytryńcowatych (system APG III z 2009), w niektórych systemach do monotypowej rodziny badianowatych (Illiciaceae) (system Reveala z 1999). Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Tam też jest uprawiany.

Morfologia

Jest niezbyt okazałym, bo dorastającym maksymalnie do 8 m wysokości drzewem. Liście ma skórzaste, szerokolancetowate, o jasnozielonej barwie. Kwiaty natomiast białożółtawe lub zielonkawobiałe. Po zapyleniu wiążą się z nich owoce, które swym wyglądem przypominają gwiazdy i stąd nazwa gatunkowa rośliny.

Zastosowanie

Anyż gwiazdkowy posiada przede wszystkim znaczenie przyprawowe, chociaż przejawia również pewne, niewielkie działanie lecznicze. Surowiec stanowią ususzone owoce.

Z owoców wyodrębnić można do 7% wonnego, o nadzwyczaj miłym zapachu, olejku lotnego (którego najważniejszym składnikiem jest anetol), ponadto taniny, żywice i cukry.

Zmielone owoce badianu stanowią przyprawę, którą można stosować do ciast, kompotów, budyniów oraz do aromatyzowania niskoprocentowych napojów alkoholowych (np. likierów).

Działanie lecznicze tej rośliny przejawia się przede wszystkim w obrębie przewodu pokarmowego, na który działa rozkurczowo, jednocześnie korzystnie wpływając na proces trawienia i przyswajania przez organizm składników pokarmowych. Wspomnieć jeszcze należy o niewielkim działaniu moczopędnym badianu, jak również o jego działaniu przeciwgrzybiczym i antybakteryjnym, oraz niewielkim przeciwbólowym. Badian można stosować w leczeniu zaburzeń przemiany materii.

Spokrewniony z nim badian japoński (Illicium anisatum) nie tylko nie posiada właściwości leczniczych, ale jest lekko toksyczny.